Helaas gebeurt het met enige regelmaat dat een vader er bij een (vecht)scheiding achter komt dat hij niet het gezag over zijn kind heeft en juist in die situatie kan dit de nodige problemen opleveren.

Meer dan de helft van de eerstgeboren kinderen worden tegenwoordig buiten het huwelijk of een geregistreerd partnerschap geboren en juist voor die situaties was tot 1 januari 2023 gezamenlijk ouderlijk gezag geen vanzelfsprekendheid.

Tot 1 januari dienden (toekomstige) samenwonende ouders in ieder geval 2 zaken te regelen:

1) erkenning

2) gezag aanvragen.

Door erkenning wordt de partner van de moeder ook juridisch ouder. Erkenning regelen de meeste ouders voor de geboorte bij de burgerlijke stand zodat het ouderschap van beiden direct ingaat bij de geboorte van het kind.

Het juridisch ouderschap brengt onder meer met zich mee dat het kind een wettelijke erfgenaam wordt. Aan de andere kant is een juridisch ouder ook onderhoudsplichtig voor het kind. Bij erkenning kan tevens de achternaam van het kind worden vastgelegd.

Tot 1 januari was het zo dat de samenwonende partner van de moeder niet direct het gezag over het kind kreeg. Een ouder die het gezag heeft is verantwoordelijk voor de opvoeding en verzorging van het kind en heeft daartoe ook de zeggenschap.

Gezag speelt onder meer een rol bij het aanvragen van een paspoort, het reizen met een kind naar het buitenland, de inschrijving op een school, het nemen van een medische beslissing voor het kind of inzage in diens medisch dossier en het beheren van bezittingen van het kind.

Dit gezag moest na de geboorte worden aangevraagd bij de rechtbank en ook al kan dit digitaal; gebleken is dat dit toch nog wel eens vergeten werd.

Het ontbreken van het gezag bij beide ouders kan voor de nodige problemen zorgen bij het einde van de relatie van de ouders, overlijden van de moeder of indien de moeder niet meer in staat is om de verzorging op zich te nemen of beslissingen te maken.

Vanwege deze onwenselijke situaties is de wet gewijzigd en vanaf 1 januari 2023 krijgen de beide ouders bij erkenning direct het gezamenlijk gezag.

Let wel, dit geldt alleen voor erkenning na 1 januari 2023 en niet voor (andere) kinderen van de ouders die al voor die datum geboren zijn. Voor die situaties dient het gezamenlijk gezag nog steeds (digitaal) bij de rechtbank te worden aangevraagd.

Voor gehuwde ouders (ouders die een geregistreerd partnerschap hebben worden daarmee gelijk gesteld) was het al automatisch geregeld dat de echtgenoot van de moeder het gezag kreeg. Overigens is bij gehuwden erkenning niet nodig en zal dit bij samenwonende ouders wel nodig blijven ook na 1 januari 2023.

Bij samenwonende ouders blijft het verder belangrijk om bij testamenten een goede regeling te treffen ingeval van overlijden. Voor gehuwde ouders (en geregistreerde partners) kent de wet sinds 2003 automatisch een "langstlevende-regeling" waardoor de nalatenschap eerst naar de langstlevende ouder gaat en een kind het erfdeel pas kan opeisen bij overlijden van de langstlevende ouder.

Voor samenwoners geldt deze regeling niet automatisch en blijven testamenten noodzakelijk om de langstlevende ouder goed beschermd achter te laten.

Bent u samenwonend en verwacht u een kindje? Wij informeren u graag over de gevolgen en mogelijkheden.

U hoort het vast in uw omgeving, dat mensen vanwege de lage rente op het moment hun hypotheek hebben ‘overgesloten’. Maar wat betekent dat eigenlijk, een hypotheek oversluiten?

oversluiten

Het oversluiten van een hypotheek houdt in dat de huidige hypotheek wordt afgelost en een nieuwe hypotheek wordt afgesloten. Dat kan bij uw huidige of een andere bank zijn. Mensen sluiten hun hypotheek over omdat ze daar hun maandlasten mee kunnen verlagen. Ze kiezen namelijk voor een hypotheek met een lagere rente dan ze nu hebben en waar ze nog een aantal jaren aan vast zitten.

kosten

Er hangt wel een kostenplaatje aan het oversluiten van een hypotheek. Meestal moet een boeterente worden betaald vanwege vervroegde aflossing. Als u aan het einde van een rentevaste periode zit, kan u mogelijk zonder boeterente naar een nieuwe hypotheek overstappen. Naast de boeterente zijn er nog andere kosten, bijvoorbeeld advieskosten van de bank of hypotheekadviseur, taxatiekosten en de kosten bij de notaris. Het kostenplaatje moet natuurlijk wel opwegen tegen de lagere maandlasten, dus is het verstandig om dat eerst in beeld te brengen.

Heeft u een spaarhypotheek? Dan is het maar de vraag of u lagere maandlasten krijgt door die te gaan oversluiten. Dit heeft te maken met de ‘communicerende vaten’ tussen de rente en de premies voor het spaardeel, maar ook met de hypotheekrenteaftrek.

U kunt zich door een hypotheekadviseur over de mogelijheden laten informeren.

andere mogelijkheden

Er zijn ook andere mogelijkheden om de maandlasten te verlagen, bijvoorbeeld door per jaar een deel van de hypotheek boetevrij aflossen. Dit is meestal 10 tot 20 procent. Is uw woning in waarde gestegen? Dan kunt u misschien in een lagere risicoklasse komen waaraan een lager rentepercentage is gekoppeld. De bank kan u informeren over deze mogelijkheden.

belastingen

Voordat u kiest om uw hypotheek over te sluiten, is het goed om ook te kijken naar de gevolgen voor de belastingen. Als u een aflossingsvrije hypotheek heeft van vóór 2013 dan kunt u deze oversluiten naar een nieuwe aflossingsvrije hypotheek en de hypotheekrenteaftrek behouden. U kunt er ook voor kiezen een nieuwe hypotheekvorm te kiezen. Wilt u dan nog hypotheekrenteaftrek hebben, dan moet u (annuïtair of lineair) aflossen op de hypotheek.

Heeft u een spaar- of beleggingshypotheek? Dan heeft u vermogen opgebouwd die u vaak belastingvrij kunt ‘meenemen’ naar een nieuwe hypotheek. Daar zijn wel voorwaarden aan gekoppeld.

polis

Als u zich in de hypotheek gaat verdiepen, kijk dan meteen ook naar de polis van levensverzekering of overlijdensrisicoverzekering. Misschien dat het oversluiten van de hypotheek hier invloed op heeft. Maar het is sowieso goed om te kijken of de begunstiging op de polis nog in orde is. Dat degene die de uitkering na uw overlijden moet krijgen, op de polis als begunstigde staat. Vanuit hier kunt u meteen ook een verband leggen met de vraag wie uw huis erft als u overlijdt. Hier kan een testament, een samenlevingscontract en/of huwelijkse voorwaarden invloed op hebben. Wij helpen u graag met vragen over de gevolgen na overlijden.

notaris

Een hypotheek wordt overgesloten met een nieuwe hypotheekakte, bij een hypotheek geeft u namelijk uw woning ‘in onderpand’. De bank wil zekerheid hebben dat u de rente betaalt en de hypotheek (ooit) aflost. In de wet staat dat de notaris ervoor zorgt dat er een hypotheek op de woning komt. Hieraan zit nog het nodige werk; het gaat niet alleen om de akte die u bij de notaris ondertekent. Het gaat om best veel geld en het is dus belangrijk dat het juridisch allemaal goed in elkaar steekt. Wij zorgen daarvoor.

De vereniging voor Estateplanners in het Notariaat (EPN), waar wij ook bij zijn aangesloten, heeft dit jaar speciale aandacht voor de zogenaamde "patchwork" family. Dit zijn samengestelde gezinnen waarbij één of meerdere kinderen niet van de partners samen zijn.

Juist in deze situaties is het extra van belang dat de partners goed wordt voorgelicht over de gevolgen en mogelijkheden om hun wensen uit te voeren.

Een voorbeeld van een patchworkfamily is het stel Jasper en Noa. Jasper is weduwnaar en uit het eerste huwelijk met zijn overleden echtgenote zijn 2 kinderen geboren. Jasper en Noa willen gaan samenwonen en komen langs om de zaken te regelen.

Jasper en Noa zijn nog niet zo lang samen en eigenlijk heeft de dochter van Jasper er moeite mee dat haar vader al zo snel gaat samenwonen.

Jasper en Noa willen het liefst zoveel mogelijk samen zijn en vinden het zonde dat Noa de huur van haar woning moet betalen als zij ook bij Jasper in zijn eigen woning kan trekken.

In de samenlevingsovereenkomst spreken Jasper en Noa af dat zij niet willen dat alles gezamenlijk wordt maar dat ze ieder hun eigen bezit houden. Als ze uit elkaar zouden gaan blijft de woning van Jasper. Wel zal Noa gaan meebetalen aan de hypotheekrente, tenslotte hebben ze beiden "het woongenot", en de andere kosten van de huishouding zoals de boodschappen en kosten voor gas, water en licht. Wel zal Jasper iets meer betalen omdat zijn inkomen hoger is, ofwel naar rato van inkomen. Jasper betaalt zelf de aflossingen op de hypothecaire lening omdat het zijn lening blijft.

Noa maakt zich wel zorgen dat zij op straat zou komen te staan als de relatie zou eindigen.

Als ze uit elkaar gaan moet Noa inderdaad het huis uit omdat het niet van haar is. Wel spreken ze af dat zij dan van Jasper een 'verhuisvergoeding' krijgt om haar nieuwe woning te kunnen inrichten. Tenslotte moet zij dan weer van vooraf aan beginnen met bekleding en verf voor de vloer en muren en de aanschaf van raambekleding.

De situatie dat Jasper zou overlijden is lastiger. Jasper heeft naast zijn woning niet heel veel spaargeld. Hij wil wel dat Noa in de woning kan blijven wonen maar zijn kinderen hebben hun erfdeel van hun moeder nog tegoed en dit kunnen ze bij zijn overlijden opeisen. De kinderen hebben daarop voorrang en als het nodig is om daarvoor de woning te verkopen kan het zijn dan Noa op enig moment op straat staat.

Uiteindelijk besluiten ze dit op te lossen middels een verzekering die Noa afsluit op het leven van Jasper. Met het geld van deze verzekering kan zij de kinderen het erfdeel van hun moeder uitbetalen.

Ze maken beiden -verschillende- testamenten. Jasper regelt dat Noa het vruchtgebruik krijgt van de woning zodat ze daar levenslang kan blijven wonen en bij verhuizing zal het huis alsnog toekomen aan de kinderen van Jasper. Noa neemt op in haar testament dat de helft naar Jasper gaat en de andere helft naar haar eigen neefjes en nichtjes.

Voor Jasper en Noa was het zo naar wens geregeld maar ieder stel heeft zo zijn eigen wensen.

Wilt u daar ook over van gedachten wisselen? U bent van harte welkom.