Er leven ongeveer 16 miljoen internationale paren in de Europese Unie. Tot 29 januari 2019 kon er binnen de verschillende landen in Europa veel discussie bestaan over welk huwelijksvermogensrecht van toepassing was op een koppel met internationale aspecten. Maar op 29 januari 2019 is de Europese Huwelijksvermogensrechtverordening in werking getreden waardoor de daaraan deelnemende 18 Europese landen (helaas hebben niet alle lidstaten deelgenomen) dezelfde regels hanteren en daarom bij één koppel op hetzelfde huwelijksvermogensrecht uitkomen.

Internationale relatie?

Van een Internationale relatie is bijvoorbeeld sprake als de echtgenoten niet dezelfde nationaliteit delen, in het buitenland zijn gehuwd, en/of zijn geëmigreerd.

Stel dat echtgenoten beiden dezelfde nationaliteit hebben en na hun huwelijk in 2003 direct in Nederland zijn gaan wonen. De man had voor het huwelijk een huis in land van herkomst gekocht een aangehouden. Helaas komt het jaren later tot een scheiding. Is dan de ten tijde van het huwelijk algehele gemeenschap van goederen van toepassing waardoor het voorhuwelijkse huis gemeenschappelijk is of bijvoorbeeld het huwelijksvermogensrecht van het land van gemeenschappelijke nationaliteit die wellicht een uitsluiting van gemeenschap van goederen kent waardoor het huis van de man is gebleven?

Het nieuwe verdrag geeft zelf geen inhoudelijke rechtsregels maar wel regels om vast te stellen van welk land het recht van toepassing is ten aanzien van de volgende vragen:

- Welke rechter is bevoegd?

- Welk recht is van toepassing?

- Hoe dienen rechterlijke uitspraken ten uitvoer worden gelegd?

Welk recht is van toepassing volgens de nieuwe verordening?

Allereerst kan er voor het huwelijk of staande huwelijk door de (aanstaande) echtgenoten een rechtskeuze worden uitgebracht. Als de echtgenoten geen rechtskeuze hebben uitgebracht dan zijn de volgende regels in de opgesomde volgorde van toepassing:

1. het recht van het land van de eerste gemeenschappelijke gewone verblijfplaats van de (toekomstige) echtgenoten;

2. geen eerste gemeenschappelijke gewone verblijfplaats?: het recht van het land waarvan beide echtgenoten op het ogenblik van het sluiten van het huwelijk de nationaliteit bezitten;

3. geen eerste gemeenschappelijke gewone verblijfplaats én geen gemeenschappelijke nationaliteit: het recht van het land waarmee de echtgenoten samen de nauwste band hebben, waarbij rekening wordt gehouden met alle omstandigheden.

Is de Europese Huwelijksvermogensrechtverordening van toepassing op alle huwelijken?

Nee, deze verordening geldt alleen voor huwelijken die zijn gesloten na 29 januari 2019. Voor huwelijken van voor die datum zijn er nog oude regels van toepassing die afhankelijk zijn van de huwelijksdatum.

Overeenkomsten kunnen in beginsel vormvrij tot stand komen. Ook mondelinge afspraken zijn dus in principe rechtsgeldig (alhoewel vaak moeilijk te bewijzen). De wetgever heeft echter bepaald dat voor particulieren (die niet bedrijfsmatig handelen) bij aankoop van een woning een schriftelijkheidsvereiste geldt en dat na het ondertekenen van de koopovereenkomst en het ter hand stellen van de koopovereenkomst voor de koper een bedenktijd van drie dagen geldt.

Dit schriftelijkheidsvereiste is om te voorkomen dat bij de aankoop van een woning overhaaste en ondoordachte beslissingen worden genomen, men niet de mogelijkheid heeft gehad een deskundige in te schakelen en men niet precies weet wat de inhoud van de overeenkomst is.

Wanneer men een mondelinge koopovereenkomst sluit, kan tussen de koper en verkoper onduidelijkheid bestaan over de precieze inhoud van de koopovereenkomst. Partijen maken immers vaak niet enkel afspraken over de aan te kopen woning en de kooprijs, maar bijvoorbeeld ook over een financieringsvoorbehoud, (verborgen) gebreken, de leveringsdatum etc. Om onduidelijkheden te voorkomen dient de overeenkomst dus op schrift te worden gesteld.

Met het invoeren van een bedenktijd van drie dagen heeft de wetgever beoogd te voorkomen dat men overhaaste besluiten zou nemen waar het gaat om het nemen van een zeer belangrijke beslissing, namelijk het aankopen van een woning. Binnen de bedenktijd kan de koopovereenkomst zonder opgaaf van redenen worden ontbonden door de koper.

In december 2011 heeft de Hoge Raad, de hoogste rechtsprekende instantie van Nederland, uitgemaakt dat ook een particuliere verkoper een beroep kan doen op het schriftelijkheidsvereiste. Zolang geen schriftelijke koopovereenkomst is gesloten, kan ook de verkoper niet worden gehouden aan nakoming. Tot het meewerken aan het opmaken van een schriftelijke koopovereenkomst kan de verkoper nooit gedwongen worden.

Onlangs heeft de Rechtbank uitspraak gedaan over de volgende casus: Verkoper en koper worden het mondeling eens over de koopprijs. Vervolgens stuurt verkoper een email naar de koper met als bijlage een concept-koopovereenkomst. De koper tekent de overeenkomst en stuurt deze terug naar de verkoper. De volgende dag stuurt de koper een WhatsApp-bericht naar verkoper "Hallo, hebben jullie de overeenkomst gelezen en getekend?". Verkoper antwoordt: "Haha ongeduldige. Hij is gelezen en prima wat we hebben besproken opgetekend. Morgen heb jij hem in bezit met onze handtekening.".

U raadt het al: de volgende dag heeft verkoper de koper gebeld met de mededeling dat de woning niet meer wordt verkocht.

De koper pikt dit niet en spant een rechtszaak aan tegen de verkoper en legt conservatoir beslag op de woning.

De voorzieningenrechter bepaalt: "een schriftelijke koopovereenkomst is een onderhandse akte. Krachtens de wet geldt voor deze akten het vormvoorschrift van ondertekening. Het WhatsApp-bericht kan hier niet onder worden geschaard en moet slechts worden gezien als een toezegging van verkoper dat hij de koopovereenkomst zal ondertekenen. Maar omdat geen sprake is van een door verkoper getekende koopovereenkomst, is niet voldaan aan het schriftelijkheidsvereiste.". De rechtbank wijst de vordering van koper af en heft het conservatoir beslag op.