Het huis van je ouder(s) kopen. Het is zo verleidelijk en het lijkt zo slim bekeken. Je ouders kunnen fijn in hun huis blijven wonen en de woning zelf zal bij hun overlijden niet belast worden met erfbelasting. Althans, dat zou je kunnen denken. Helaas is het niet waar of beter gezegd, is het alleen vrij van erfbelasting als de zeer strikte regels worden gevolgd. In het algemeen wordt erfbelasting geheven over de waarde van hetgeen krachtens erfrecht wordt verkregen. ‘Zit het niet in de nalatenschap, dan wordt er ook geen erfbelasting geheven’, zou je kunnen denken. In beginsel is dat ook zo, ware het niet dat de wetgever een fictiebepaling in de wet heeft opgenomen. Een fictie wordt gebruikt om vermogen wat tijdens leven van de overledene al is overgedragen, toch in de heffing te betrekken als de ouder het genot heeft behouden. Het wordt dan alsnog geacht krachtens erfrecht te zijn verkregen. Concreet: als de ouder zijn huis aan zijn kind overdraagt en er zelf in blijft wonen (lees: het genot houdt), dan wordt de waarde van het huis bij overlijden van de ouder alsnog belast met erfbelasting. Dan betaal je dus zowel overdrachtsbelasting als erfbelasting. Niet doen dus, althans hyper voorzichtig manoeuvreren. Er is een dwingende escape indien er een (huur-)vergoeding door de ouder wordt betaald ter hoogte van 6% van de WOZ-waarde voor elk betreffend jaar. Als je dat gaat omrekenen, dan zijn het vaak torenhoge huren, die betaald moeten worden. Denk er dus niet te lichtzinnig over. In een recente uitspraak van het Hof werd korte metten gemaakt met een uitspraak van de Rechtbank. In betreffend geval was gewoon de woning overgedragen aan een kind, koopsom betaald, maar verder niks in de akte omtrent huur of gebruik opgenomen. Ook betaalde de ouder (in casu de moeder) geen huur of een vergoeding. Daarnaast kon, zo werd gesteld, het kind al in de woning gaan wonen. Op grond daarvan had de Rechtbank geoordeeld dat er geen voorbehoud was van economisch (vrucht-)gebruik. Er zal een zucht van verlichting geslaakt zijn door het kind. Totdat het Hof aan het woord kwam en genadeloos de uitspaak van de Rechtbank vernietigde. De Rechtbank had bepaald, dat de ouder het gebruik moest hebben gehad van de gehele woning om alsnog in de bijl van de erfbelasting te lopen. Geheel ten onrechte volgens het Hof, omdat die eis nergens in de wet staat. Een beetje genot is ook genot en afdoende om alsnog erfbelasting te heffen. Punt uit. Ook al is de ‘constructie’ nog zo snel de fiscus achterhaalt haar wel. Kortom, als overname van het ouderlijk huis al een optie is, laat je ontzettend goed voorlichten en ‘follow the rules’.

Over het algemeen is er geen discussie over het belang van de bescherming van privacy. We zijn het er ook allemaal over eens, dat voor bepaalde beroepsgroepen een extra geheimhoudingsplicht geldt. Toch zijn er praktische omstandigheden denkbaar en ook aan de orde, waarbij privacybescherming als lastig wordt ervaren. Nog lastiger wordt het als je met je beste bedoelingen in de aanslag, bij de notaris de deur wordt uitgestuurd, omdat deze een gesprek wil hebben met je vader of moeder onder vier ogen. Het is goed voor te stellen: je ouder is wat slecht ter been, heeft soms moeite om in heldere taal uit te leggen wat hij of zij wil, dus simpelweg maak jij de afspraak bij de notaris en neemt zelfs vrij om als chauffeur te fungeren. Bijkomend voordeel is dat je meteen kan uitleggen wat er moet gebeuren. Het zijn tenslotte heel belangrijke zaken: het opstellen van een levenstestament met daarin een algemene volmacht aan de kinderen of een van de kinderen. Ook het testament moet nog even worden aangepast en een executeur moet worden opgenomen. Begrijpelijkerwijs is dat dezelfde persoon als de gevolmachtigde in het levenstestament, dus moeilijk kan het niet zijn. Tijdens het gesprek bij de notaris echter gaat het helemaal de andere kant op. Je krijgt nog net koffie of thee, maar het lijkt wel of de notaris je negeert! Die notaris richt zich steeds tot je ouder en die komt net nu niet helemaal goed uit zijn woorden. Als dat maar goed gaat. De vraag in dit voorbeeld is wat wordt verstaan onder ‘goed’. Is dat het uiteindelijke resultaat, dus het tekenen van de akte van levenstestament en de aanpassing van het testament. Of is goed, dat het proces met alle waarborgen wordt omgeven? De meningen kunnen over het antwoord op deze vraag uiteenlopen. De notaris zal begrip hebben voor de wens, maar altijd de procedurele waarborgen in acht nemen. In dat kader zal de notaris onder meer moeten vaststellen of je ouders nog wel zijn of haar wens kan bepalen. Als de notaris vraagt aan je ouder wat ‘hij (zij) voor je ouder kan doen’ en je ouder kijkt met een hulpeloze blik zonder een overtuigend antwoord te geven, dan is de kans zeer groot dat geen akte meer kan worden opgesteld. Maar ook als je nog helemaal ‘bij’ ‘bent, zal de notaris de nodige waarborgen in acht dienen te nemen. Zo was er recent een uitspraak van de rechter over een met spoed getekend testament bij een cliënt thuis. In dit geval was er sprake van een neef, die in dezelfde kamer verbleef, maar zich verder niet bemoeide met het gesprek. Ook in dat geval oordeelde de rechter dat de neef de woonkamer had moeten verlaten. Het uitgangspunt ‘onder vier ogen’ wordt dus behoorlijk letterlijk opgevat. Moraal van het verhaal: zorg ervoor, dat je tijdig je wensen ten aanzien van een levenstestament en een testament notarieel laat vastleggen. Wacht niet te lang, want gaandeweg kunnen er mentale en lichamelijke beperkingen ontstaan op grond waarvan een ander onmogelijk dan wel uiterst complex wordt.

Ben jij de dynamische notarieel medewerker die op zoek is naar een nieuwe uitdaging als registergoed behandelaar en regisseur?

Dan zeggen wij: aarzel niet en reageer op onze vacature voor een notarieel medewerker, die zich wil ontwikkelen tot een allround registergoed behandelaar in een klein maar zelfstandig team. Binnen het team en door middel van het volgen van cursussen kun je deze ontwikkeling doormaken.

Notarisweesp is een klein maar breed georiënteerd klassiek-modern notariskantoor, waarin tijd en aandacht belangrijke selling points zijn. Salariëring naar niveau en brancheconform.