In een vorige column gaf ik een belangrijke reden voor ondernemers om onder het nieuwe huwelijksrecht onverminderd huwelijkse voorwaarden op te stellen. Het ging daarbij om verdiensten uit de onderneming die tijdens het huwelijk in de nieuwe gemeenschap van goederen vallen. Deze keer artikel 95 van boek 1. Uitgangspunt van de wet is, dat in de nieuwe gemeenschap van goederen alle goederen vallen die worden betaald uit gemeenschappelijk vermogen. Omgekeerd geldt dan dat goederen die met eigen (dus niet gemeenschappelijk) vermogen worden betaald, ook buiten de gemeenschap van goederen vallen. Eigen vermogen onder de nieuwe wet kunnen onder andere schenkingen en erfenissen zijn.

Het kan echter ook voorkomen dat betreffend goed gedeeltelijk uit eigen vermogen en gedeeltelijk uit gemeenschappelijk vermogen wordt betaald. In dat geval bepaalt de wet, dat indien het goed voor meer dan 50% uit het eigen vermogen wordt betaald, betreffend goed ook privé is van degene die het betaalde voor meer dan 50%. Er ontstaat dan wel een vergoedingsrecht aan de gemeenschap. Bij oprichting van een BV worden aandelen uitgegeven en moet worden betaald voor die aandelen. Dat noemen we storten op aandelen. Ook al maakt de nieuwe wet het mogelijk bij oprichting niet te storten op aandelen, is dat van harte af te raden! Stel dat die storting/betaling geschiedt uit een en/of rekening van de aandeelhouder. Is het aandeel dan eigenlijk wel privé geworden? Is het wel voor meer dan de helft betaald door betreffende aandeelhouder? Dat hangt mede af van de gerechtigdheid tot dat en/of vermogen.

Indien meer is bijgedragen aan de en/of rekening door de partner van de aandeelhouder, dan kan je je voorstellen op grond van de bovengenoemde regeling, dat wellicht het aandeel helemaal niet van de beoogde aandeelhouder maar van diens/haar partner is! Dat wordt wel een erg grote verrassing bij scheiding voor de ondernemer. Ik kan onmogelijk inschatten of die soep wel zo heet wordt gegeten, maar het lijkt me meer dan genoeg redenen om niet via een en/of rekening te storten op aandelen. Sterker nog, het zijn inmiddels meer dan genoeg redenen om als ondernemer te opteren voor huwelijkse voorwaarden of daar in ieder geval voor het huwelijk (of geregistreerd partnerschap) heel erg goed samen met je partner en je notaris over na te denken.

Nieuw huwelijksrecht voor ondernemers In een eerdere column gaf ik al aan dat het nieuwe huwelijksrecht voor de ondernemer op geen enkele wijze reden is om maar achterover te leunen als de dag der dagen van het huwelijk aanstaande is. Omdat het nieuwe recht in vergelijk met de oude regeling veel complexer is én nog jaren van jurisprudentie in het verschiet ligt, zijn er voor ondernemers meer dan genoeg redenen om huwelijkse voorwaarden op te stellen. Of op zijn minst je daar heel erg goed over te laten informeren. In columns zal ik trachten wat specifieke elementen bij de kop te pakken.

We beginnen bij artikel 95a. (wie kent het niet?). Uitgangspunt van de nieuwe wet is dat verdiensten tijdens het huwelijk in de nieuwe gemeenschap van goederen moet vallen. Dat is logisch als de onderneming zelf ook in de gemeenschap is gevallen. Maar hoe zit het als de onderneming buiten de gemeenschap valt? Dat kan bijvoorbeeld indien het vóór het huwelijk al eigendom van één van beiden was. De nieuwe wet bepaalt tenslotte dat voorhuwelijks privévermogen ook privé blijft na aangaan van het huwelijk. Maar hoe werkt dan genoemd uitgangspunt door? We vinden dat onder meer terug in artikel 95a. dat bepaalt: indien de onderneming buiten de gemeenschap valt, dan valt in de gemeenschap een redelijke vergoeding voor kennis, vaardigheden en arbeid die de echtgenoot (ondernemer) in de onderneming heeft gestopt. Op zich lijkt het redelijk verdiensten uit de onderneming ten bate te laten komen van de gemeenschap. Tenslotte is er sprake van een wettelijke (beperkte) gemeenschap. Maar juiste de vage wettelijke norm ‘redelijke vergoeding’ én het feit dat tijdens huwelijk geen verjaring tussen echtgenoten optreedt, kan bij echtscheiding tot grote problemen leiden. Is er nog iets te vorderen en zo ja hoeveel dan? De wet voegt verder toe dat bedoelde vergoeding ten bate van de gemeenschap komt, ‘voor zover een dergelijke vergoeding niet al op andere wijze ten bate van beide echtgenoten komt of is gekomen.’ Wat wordt daar dan onder verstaan? Het inkomen van de DGA misschien?

Of wellicht het gebruik loon zoals dat geldt voor de inkomstenbelasting? Kortom maatwerk in huwelijks voorwaarden is vereist. Dat is trouwens ook precies wat opgemerkt is in de door de wetgever aangegeven toelichting bij dit artikel in de nieuwe wet. Vrijwel letterlijk wordt in deze toelichting aangegeven dat het bepalen van de vergoedingsrechten- en plichten maatwerk zal zijn, omdat er zoveel soorten ondernemingen zijn en het niet te doen is scherpe criteria te ontwikkelen die voor alle ondernemingen kan gelden.

De wetgever geeft verder zelf aan, dat bedacht moet worden dat het voor ondernemers raadzaam is om huwelijkse voorwaarden te maken. Vanuit die optiek verwacht de wetgever ook niet veel problemen. Als de wetgever al van het opstellen van huwelijkse voorwaarden uitgaat, wat moet ik daar dan nog aan toevoegen? Gewoon doen, man en paard!

Overdrachtsbelasting

Als je een onroerende zaak verkrijgt, dan moet je overdrachtsbelasting betalen. Er zijn wat vrijstellingen, onder meer bij sommige vormen van fusie, splitsing, verdeling en overname van een onderneming door een kind, maar in beginsel ontkom je er niet aan. Het percentage is 6% en wordt berekend over de koopsom of de waarde indien de waarde hoger is dan de koopsom.

Voor woningen en aanhorigheden daarvan geldt een tarief van 2%. Voor aankoop van een woonark is geen overdrachtsbelasting verschuldigd, omdat het geen onroerende zaak is. Je zou vrij eenvoudig overdrachtsbelasting kunnen voorkomen door het in een BV te stoppen en dan de aandelen in die BV over te dragen. Gaat niet, want indien de bezittingen van betreffende BV voor een groot deel uit onroerende zaken bestaat én de BV exploitatie, beheer en handel in onroerende zaken als doel heeft, dan wordt er toch overdrachtsbelasting geheven. Is het bedrijfs-onroerend goed dan geldt 6% over de waarde van de onroerende zaken in verhouding tot het aandelenbezit. Het onderscheid tussen woningen en bedrijfs-onroerende zaken lijkt vrij simpel, maar zoals zo vaak in het leven, is dat niet zo.

Onder het begrip woning wordt verstaan een onroerende zaak die naar zijn aard bestemd is voor bewoning door particulieren. Bij de totstandkoming van de regelgeving is over het begrip woning opgemerkt, dat als een onroerende zaak feitelijk wordt bewoond, maar naar zijn aard niet is bestemd voor bewoning, de onroerende zaak niet als woning wordt aangemerkt. Volgens de Hoge Raad moet de vraag of de onroerende zaak 'naar zijn aard voor bewoning is bestemd' worden beantwoord met toepassing van een zo objectief mogelijke maatstaf. Dat betekent, dat in eerste instantie gekeken moet worden naar de historie van het pand en wel het doel waarvoor de onroerende zaak oorspronkelijk is ontworpen en gebouwd. Als het doel bewoning is geweest en de onroerende zaak op een later moment is verbouwd, dan heeft het alleen zijn aard van woning behouden als niet meer dan beperkte aanpassingen nodig zijn om de onroerende zaak weer geschikt te maken voor bewoning. Is de verbouwing te ingrijpend geweest dan heeft het waarschijnlijk zijn aard als woning verloren. Omdat ook 'aanhorigheden' bij een woning onder het 2% tarief vallen, lijken aangrenzende stukjes tuin/weiland daar ook onder te vallen. Ook dat is lang niet altijd zo. In objectieve zin zal moeten worden vastgesteld, dat het behoort bij de woning, daarbij in gebruik is en daaraan dienstbaar is. De kans is aanwezig/groot dat een stuk weiland aangrenzend aan een woonboerderij dat niet zal zijn en dan belast is tegen 6%. Er zal dan een aparte waardering moeten zijn om de totale hoogte van overdrachtsbelasting vast te stellen.p.nl